Het zijn heftige verhalen, maar je kan op zoveel vlakken echt een verschil maken  

Wim: “Iets meer dan een jaar geleden zag ik een vacature voor het team Intrafamiliaal geweld van CAW Limburg. Ik kende dat team, want ik werkte vanuit het Family Justice Center al samen met hen en was daarvoor ook al 25 jaar justitieassistent. Hier starten voelde voor mij als thuiskomen.”

Waarom precies?

Wim: “Het is een heel hecht en warm team, waar er goed voor elkaar gezorgd wordt. Dat is nodig, want het gaat vaak om heftige verhalen van mensen die verschrikkelijke dingen meemaken. Er is veel aandacht voor dossierbesprekingen, maar ook voor bijscholing, intervisie, supervisie en teamcoaching. We zijn ook heel alert voor secundaire traumatisering. Als iemand een moeilijk gesprek heeft gehad, moet er ruimte zijn om te praten of om bijvoorbeeld een wandeling te maken. De verbondenheid en draagkracht binnen dit team zijn zeer groot.”

Wat maakt jouw job zo bijzonder?

Wim: “Naast het team, zijn dat de afwisseling, de levenservaring die je hier opdoet en de creativiteit die ik in mijn job kan en mag leggen. Ik volgde een opleiding dramatherapie en hou van muziek. Muziek kan een interessante manier zijn om een gesprek aan te gaan: ‘Welke muziek hoor je graag, wat doet dit lied met jou? Herken je dat gevoel op andere momenten?’ Het maakt de drempel lager om over dingen te praten.”

“Bij CAW werken rond intrafamiliaal geweld is generalistisch werken. Het zijn heftige verhalen, maar je kan op zoveel vlakken echt een verschil maken.”

Je beantwoordt de vragen bij 1712. Over welke vragen gaat het?

Wim: “Heel verschillende vragen. De buurman die belt omdat hij regelmatig tumult hoort, een leerling die gepest wordt op school, grootouders die hun kleinkinderen niet meer mogen zien, bezorgd zijn en vragen wat ze kunnen doen, een moeder die geslagen wordt door haar kind. Vaak zijn het ook leerkrachten of andere professionals die advies vragen. En spijtig genoeg krijgen we ook hijgtelefoons en scheldtirades. Je neemt de telefoon op en weet niet wat er gaat komen. Dat maakt het interessant, maar uitdagend tegelijk.”

De hulplijn is laagdrempelig en zeer toegankelijk voor mensen met vragen rond geweld. Vind je dat je met 1 gesprek al iets kan betekenen?

Wim: “Zeker. Het gaat vooral om heel veel erkenning en bevestiging geven: ‘Het is goed dat je belt en dat jij de verantwoordelijkheid neemt’. Mensen twijfelen soms of een situatie wel grensoverschrijdend is. Dan bevestig je dat het echt niet oké is en vertel je welke stappen ze kunnen zetten. Het betekent vaak al veel voor mensen als ze weten dat er iemand geluisterd heeft, iemand die hen gelooft en serieus neemt. Daarnaast kunnen we tijdens een gesprek mensen wegwijs maken of een eerste stap in een veiligheidsplan geven: ‘Installeer de 112-app op je gsm, zodat de hulpdiensten kunnen zien waar je bent, zet een vluchtkoffertje klaar met een paar belangrijke dingen, wat kleren, je identiteitskaart en rijbewijs, zodat je snel kan vertrekken als het nodig is.’ Dat zijn heel concrete dingen die je in een gesprek kan meegeven.” 

Dat betekent dat je mensen soms ook doorverwijst naar het CAW, waar je zelf mensen begeleidt die geconfronteerd worden met intrafamiliaal geweld?

Wim: “Binnen CAW Limburg hebben we de mogelijkheid om mensen vanuit 1712 rechtstreeks aan te melden voor een begeleiding bij het team IFG. Ook in een begeleiding werken we in eerste instantie rond veiligheid: ‘Hoe kan jij in deze situatie veiligheid creëren?’ En dat is voor elke situatie anders. In de meest extreme situatie, waar er gevaar is, gaat het om pure veiligheid en kan je bijvoorbeeld verwijzen naar het vluchthuis. Ook advies geven over hoe om te gaan met stalking is veiligheid creëren. Maar je installeert ook veiligheid als je werkt aan de patronen die tot een escalatie van geweld leiden. Hoe zorg je dat discussies niet meer ontploffen? Welke signalen zijn er?  Welke hechtingsstrategie zien we? Hoe zorg je ervoor dat de kinderen niet betrokken worden als jullie toch een discussie krijgen? Dat zijn vragen waarrond we werken. Bij kinderen gaat het vooral om ontschuldigen, erop wijzen dat geweld tussen hun ouders niet hun fout is. Dat ze mogen aangeven als ze dingen zien en horen die ze niet fijn vinden en hoe ze dat precies tegen hun ouders kunnen zeggen.” 

“Het betekent vaak al veel voor mensen als ze weten dat er iemand geluisterd heeft, iemand die hen gelooft en serieus neemt. Daarnaast kunnen we tijdens een gesprek mensen wegwijs maken of een eerste stap in een veiligheidsplan geven.”

Werken rond IFG is ook koppels helpen om beter met elkaar om te gaan?

Wim: “Het gaat vaak om het doorbreken van het patroon dat tot geweld leidt. En concrete tips en tools meegeven zoals een time-out, hen daarmee laten oefenen en dat ook opvolgen. Soms zeggen koppels wel eens dat zo’n time-out bij hen niet werkt. Maar het gaat niet over even stoppen met ruzie maken en vertrekken. Het gaat over concrete afspraken: wie verlaat de woning, voor hoelang, wat wordt er gezegd als die persoon terugkomt? Het gaat over bewust gekozen momenten om moeilijke gesprekken te voeren, bijvoorbeeld als de kinderen niet thuis zijn. Soms werken we met een van de partners, soms met beide partners, apart of samen. Zo kan het dat de partner die in de cel zit voor partnergeweld in de gevangenis begeleid wordt door mijn collega van het project ‘IFG in detentie’ en de partner door mij.” 

Binnen het Family Justice Center Limburg (FJC) werkt jouw team samen met parket en politie. Hoe werkt dat precies?

Wim: “Een situatie van intrafamiliaal geweld, slagen en verwondingen in de relationele sfeer of kindermishandeling bijvoorbeeld wordt na een interventie van de politie aangemeld bij het FJC. Er wordt een risicotaxatie en een weging gemaakt: wat is de ernst van de feiten, zijn er kinderen betrokken, gaat het om de eerste keer? Om vervolgens na te gaan welke opvolging er nodig is. Dat kan onder andere extra ondersteuning van het gezin zijn of een begeleiding door het CAW. We bekijken waar de mensen het best mee geholpen zijn. Soms is dat een begeleiding rond IFG, maar het kan ook dat we doorverwijzen naar andere diensten binnen CAW zoals slachtofferhulp of het team relaties. Dat is elke keer maatwerk. In het FJC worden sommige gezinnen ook opgevolgd door een casusregisseur, die heel intensief met hen samenwerkt.” 

Er komen ook in andere regio’s nog FJC, gebaseerd op hoe jullie in Limburg samenwerken. Deze manier van werken heeft blijkbaar zijn nut bewezen. 

Wim: “Door de samenwerking kunnen we zeer kort op de bal spelen, gezinnen de juiste ondersteuning geven en heel snel veiligheid installeren. Soms is dat een moeilijke oefening, omdat de verschillende partners andere afspraken hebben over beroepsgeheim, maar tegelijk is het een enorme meerwaarde. Als je je vanuit je begeleiding zorgen maakt en op een overleg kan vragen om de wijkagent eens langs te sturen, zonder dat je in details hoeft te treden, is dat een heel fijne manier van werken. Door elkaar beter te kennen en samen te werken, ga je ook sneller dingen bespreken en tot oplossingen komen.” 

Je had het over muziek en hoe verbindend en belangrijk die kan zijn. Welk lied kan jou troost of herkenning geven of wil je luid laten klinken om uit de bol te gaan?

Wim: “Voor mij is dat ‘Als wij niets doen’ uit de musical ‘Soldaat van Oranje’: ‘Als wij niets doen, wie dan? We zien toch dat dit niet kan. ‘t Is nu aan jou en aan mij. Onze enige hoop dat zijn wij. Denk maar niet dat dit geruisloos verdwijnt. Het gaat niet weg als je je ogen maar sluit.’ Ik ben en blijf een maatschappelijk werker en activist en als we onze ogen open houden en niet wegkijken kunnen we samen vechten tegen geweld.”

Beeld: David Degelin
Interview: Annik Verheyen

Wil je, net als Wim, het verschil maken? Welkom om bij CAW te komen werken! We hebben verschillende vacatures over heel Vlaanderen en Brussel.