Inloopcentrum Amarant: meer dan een kopje koffie en een maaltijd
Wanneer je op een woensdagmiddag binnenwandelt in Amarant word je al snel omringd door de lachende gezichten van mannen, vrouwen en enkele kinderen. De mensen die hier komen, voor een kopje koffie, soep of een warme maaltijd, leven in armoede. Veel onder hen hebben heel wat tegenslag gekend in hun leven. Door ziekte, onverwacht verlies van werk of partner, een verslaving of gewoon enorme pech moeten zij elke dag worstelen om financieel het hoofd boven water te houden.
Zij worden in Amarant met open armen ontvangen door Bea, sinds jaar en dag hulpverlener bij dit inloopcentrum van CAW Oost-Brabant in Tienen. Elke maandag en woensdagmiddag schuift ze samen met ‘haar’ gasten aan de lange tafel voor een gezellige babbel.
Bea wordt daarin bijgestaan door Wannes die verantwoordelijk is voor de dagelijkse werking van het inloopcentrum. Een vrijwilliger staat in voor het bereiden van de maaltijd. Maar het gezelschap doet hier heel wat meer dan de honger stillen van hun gasten.
“Het samen eten is zowel een middel als een doel,” vertelt Bea. “De mensen die hier komen dragen een zware rugzak met zich mee en zijn vaak uitgesloten van allerlei zaken die voor ons vanzelfsprekend lijken: verjaardagsfeestjes organiseren bij zich thuis, op vakantie gaan, sporten,… het zijn maar enkele zaken waar mensen in armoede ook recht op hebben, maar waar zij vaak zelf de ruimte niet voor vinden. Gewoon omdat ze andere bekommernissen hebben of zelf niet weten dat ze er recht op hebben. Daarom vinden we het belangrijk om ook te kijken hoe we de mensen die hier komen sterker kunnen maken op de verschillende aspecten in hun leven waarin zij het moeilijk hebben. Om te helpen hun veerkracht in het dagelijkse leven te verbeteren.”
Drempels wegnemen in 3 fases
Dat doen ze op drie manieren, de zogenaamde ‘schakels’ in het basiswerk:
- De eerste schakel is de laagdrempeligheid: Hier in het inloopcentrum, dat open is voor iedereen, zijn de vrijwilligers, Wannes en Bea de eerste schakel, het eerste aanspreekpunt. Iedereen kan of mag hier gewoon binnenwandelen zonder verdere verplichtingen. Je kan hier een koffietje drinken, even op het internet surfen, de was doen of een douche nemen. Twee keer per week kan je hier ook ’s middags terecht voor een maaltijd.
- De tweede schakel is verbinding maken met de ander. Zo heeft samen eten ook een sociaal aspect. Voor mensen in armoede is dat erg belangrijk want zij leven vaak geïsoleerd. Hier in Amarant hebben ze altijd wel iemand waar ze het mee kunnen vinden en een babbel kunnen slaan.
- De derde schakel is de link met de buitenwereld. Daarom vinden er in het inloopcentrum ook allerlei vormingen en introducties in samenwerking met externe partners plaats. Een aantal mensen hier konden niet lezen of schrijven, wat hen afhankelijk maakte van anderen. Zij hebben zich samen ingeschreven voor lessen en staan vandaag veel sterker. Hun wereld werd plotsklaps vele malen groter. “Ook hebben we onlangs een proefsessie ‘werken met de tablet’ georganiseerd. Op die manier leerden ze de lesgever al wat beter kennen en konden ze daarna beslissen om zich in te schrijven voor de volledige cursus.”
“Veel van de mensen hier zijn zich trouwens niet bewust van de rechten die zij wel hebben, op bijvoorbeeld zorg maar evengoed ontspanning. In Amarant vinden we die rechtendetectie erg belangrijk. Zo wijzen we de mensen de weg naar organisaties die reizen voor kansarme gezinnen organiseren. Of we brengen we mensen samen die graag eens een museum bezoeken maar dat alleen niet durven. We hebben het grote voordeel dat we verbonden te zijn aan het CAW: hierdoor hebben we een erg breed netwerk waarbinnen we mensen gemakkelijker kunnen toeleiden naar de juiste instantie die hen verder helpt.
Daarnaast betrekken we de mensen ook bij de activiteiten die we in het inloopcentrum organiseren. We moedigen hen aan om zelf een voorstel doen om een vorming of ontspannende uitstap te organiseren. Die participatieve aanpak trekken we door in alles wat we doen.”
Een plek waar niemand oordeelt
Wie in (kans-)armoede leeft geraakt vaak geïsoleerd van de rest van de samenleving. Om ervoor te zorgen dat zij terug verbinding kunnen maken met de buitenwereld zijn Bea en Wannes vooral bezig met het leggen van contacten en het wegwerken van drempels. Ze kijken altijd tot waar ze dit traject samen aan gaan en vanaf waar de mensen het verder zelfstandig kunnen. En moedigen hen altijd aan om de dingen zelf te doen. In Amarant vinden de mensen vaak de motivatie én ook durf om zelf iets te ondernemen. Ze verleggen steeds weer hun eigen grenzen.
“Ik vind het vooral geweldig om te zien dat de mensen die hier komen er in slagen om eventjes hun zorgen opzij zetten om samen te eten en een babbel te slaan met hun buur aan tafel. Het zou voor hen zoveel makkelijker zijn om het hoofd laten hangen en zich helemaal af te sluiten van wat er om zich heen gebeurt. Het gevoel dat zij hier welkom zijn, dat ze hier wél van tel zijn, dat is wat mensen in Amarant terugvinden. Ze hebben er een aanknopingspunt, een plek waar niemand oordeelt over wie ze zijn. En staan daardoor ook buiten deze veilige omgeving duizendmaal sterker. ”
Mooi op hun eigen manier
Binnenkort gaat er in Amarant een pilootproject rond het thema ‘veerkracht’ van start. Vorig jaar werd er al een verkennende fase gestart met de bezoekers om een idee te krijgen van wat veerkracht eigenlijk voor hen betekent. Iedere deelnemer liep een individueel traject om zijn sterktes en zwaktes te ontdekken. “Samen met De Verhalenweverij dachten de deelnemers na over hun zwaktes en sterktes en zetten hun dromen en angsten op papier. Hun verhaal werd voor het eerst helemaal uitgeschreven. Zoals het verhaal van Marie, een creatieve geest die zo ontdekte dat ze eigenlijk erg goed is ‘in van niets iets te maken’.
Vervolgens maakten we van iedereen een portretfoto. Vooral om hen te tonen dat ze méér zijn dan het etiket dat de buitenwereld soms op hen kleeft: een individu met een eigen identiteit. En iedereen is mooi op zijn heel eigen manier, met zijn sterktes en zwaktes.”
Het proces resulteerde in een reeks uitvergrote zwart-wit foto’s die aan de muur van Amarant prijkt. De bezoekers zijn enorm trots op wat ze hebben bereikt. “Niet de foto was belangrijk, maar wel de weg er naartoe. Het laat hen toe op een andere manier naar zichzelf te kijken. Ik ben zeker dat het hen veerkracht biedt tegenover alle vooroordelen en miserie die zij soms kennen.”
Het veerkrachtproject zal een nieuwe fase ingaan vanaf februari 2020.
