1 op 3 vrouwen ouder dan 60 slachtoffer van ouderenmis(be)handeling

Bijna één op drie vrouwen ouder dan zestig jaar geeft aan slachtoffer te zijn van ouderenmis(be)handeling. “Een best hoog cijfer, maar sensibilisering is en blijft broodnodig. Ouderenmishandeling – of ouderenmisbehandeling – is een onderschat maatschappelijk probleem. En met de vergrijzing zal het alleen maar toenemen”, luidt het bij het Vlaamse Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling (VLOCO), dat deel uitmaakt van CAW Oost-Vlaanderen. Vandaag, maandag 15 juni, is het Internationale Dag tegen Ouderenmis(be)handeling.

Slechts 799 registraties ouderenmis(be)handeling

Uit internationaal onderzoek blijkt dat in België ongeveer 32% van de vrouwen ouder dan zestig jaar aangeven slachtoffer te zijn van ouderenmis(be)handeling. Uit de consulten bij VLOCO blijkt dat hoofdzakelijk vrouwen het slachtoffer zijn (70%) en voornamelijk mensen uit de dichte omgeving pleger zijn (81%). Bovendien woont 67% samen met de pleger, wat soms aanleiding geeft tot grote bezorgdheid over de veiligheid en de integriteit van de oudere.

In Vlaanderen werden vorig jaar 799 situaties van ouderenmis(be)handeling geregistreerd. “Dat cijfer is slechts het topje van de ijsberg”, waarschuwt VLOCO.

Taboe en handelingsverlegenheid

Volgens het ondersteuningscentrum moet er meer aandacht komen voor geweld op ouderen thuis, in woonzorgcentra en andere residentiële settings. (Meer dan 33% van de ouderen in een residentiële setting gaf in 2018 aan slachtoffer te zijn.) “Enkel door erover te spreken, kan het taboe doorbroken worden. Nog te vaak is er angst om erover te spreken, bij zowel slachtoffers als betrokkenen, door schaamte, externe druk, loyaliteitsconflicten, (wederzijdse) afhankelijkheid, onzekerheid …

Ook hulpverleners ervaren een drempel en kampen soms ook met handelingsverlegenheid. Bovendien geldt in Vlaanderen geen meldings- of registratieplicht, waardoor het moeilijk is om overzicht te krijgen van de gekende en reeds aangepakte situaties.”

Stappen richting oplossing

“Een integrale, systematische aanpak van het thema dringt zich op. De overheid kan daarin een rol spelen en zorgorganisaties aanmoedigen om een beleid over ouderenmis(be)handeling op te bouwen, met een stappenplan en aanspreekpunten voor medewerkers. Zonder een integrale systeemaanpak dreigt dit een hardnekkig, structureel probleem te worden.”

 

Ouderenmis(be)handeling: waarover gaat het?

  • Fysiek geweld (bv. slaan, hardhandige verzorging geven, medicatiemisbruik)
  • Psychische onderdrukking (bv. vernederen, emotioneel chanteren)
  • Financieel misbruik (bv. stelen, volmachten misbruiken)
  • Verwaarlozing (bv. onvoldoende zorg, gebrek aan hygiëne of comfort)

Belangrijke nuance: het geweld is niet altijd slecht bedoeld. Ook bijvoorbeeld situaties waarbij mantelzorgers uit onwetendheid, onkunde of onmacht hun dementerende partner vastmaken aan een zetel omwille van veiligheid, kunnen onder de noemer ouderenmis(be)handeling vallen. Adequate hulp bieden groeit deze mantelzorgers boven het hoofd en de zorg ontspoort…


Ouderenmis(be)handeling, praat erover!

In 2019 bracht VLOCO het boek Ouderenmis(be)handeling, praat erover! uit met concrete handvatten voor professionals om ouderenmis(be)handeling te (h)erkennen en ermee aan de slag te gaan. Het praktische stappenplan is bruikbaar in ziekenhuizen, huisartspraktijken, mutualiteiten, OCMW’s, politiediensten en woonzorgcentra.

Waar kan je terecht?

  • Iedereen, zowel ouderen als mensen uit hun omgeving, kunnen gratis en discreet contact opnemen met de hulplijn 1712 met vragen over geweld en mis(be)handeling. Dat kan telefonisch, via e-mail of chat: www.1712.be/contact.
    Een professionele medewerker zoekt samen met jou uit of jouw bezorgdheid al dan niet terecht is, wat je zelf kan ondernemen of welke dienst ingeschakeld kan worden.
  • Professionals (bv. maatschappelijk werkers, huisartsen, thuisverpleegkundigen, politie) met vermoedens of vragen rond ouderenmis(be)handeling kunnen contact opnemen met VLOCO via het nummer 078 15 15 70 of ouderen@cawoostvlaanderen.be.
  • Woonzorgcentra en andere residentiële settings kunnen terecht bij de Woonzorglijn via het nummer 02 553 75 00 of het contactformulier op woonzorglijn.be.