Dak- en thuisloosheid bestrijden tijdens een wooncrisis doe je zo

Menswaardig wonen is een basisrecht. Voor iedereen. Dat principe zit verankerd in onze grondwet. Helaas slagen we er niet in om dat recht voor iedereen waar te maken. Te veel mensen worden door omstandigheden dak- en thuisloos, of wonen in erbarmelijke omstandigheden. Er woedt een heuse wooncrisis. Er is en tekort aan betaalbare, kwalitatieve woningen. Huisjesmelkers, systemen en barrières doen mensen uit de boot vallen. Het is intussen algemeen geweten en hoeft geen verder betoog. De Woonzaak kaart dit probleem pijnlijk aan. Het treft vaak ook net die mensen die het meest gebaat zijn bij stabiele huisvesting. Terwijl de wooncrisis volop verder woedt, werken we verder aan oplossingen voor diegenen die uit de boot (dreigen te) vallen.

Een kwalitatieve woning prioriteit

Dak- en thuisloosheid is bijzonder ingrijpend en ontwrichtend. Decennialang werd vooral ingezet op opvang in daklozencentra. Bed, bad en brood aanbieden in een groepssetting, en daarnaast een individueel begeleidingstraject. 

“Eerst een kwalitatieve, duurzame woning vinden, daarna met de rest aan de slag”

De laatste jaren wordt meer en meer afgestapt van daklozencentra in groepsgebeuren en is het ‘Housing First’ principe steeds meer in opmars. Eerst een kwalitatieve, duurzame woning vinden, daarna met de rest aan de slag. Het hebben van een vaste woning en de daarmee gepaard gaande privacy, rust en veiligheid, motiveert mensen namelijk om hun woning te behouden en om aan andere problemen te werken.

Een mooi principe, dat ook door het Vlaams actieplan ter voorkoming en bestrijding van dak – en thuisloosheid meegenomen wordt. Maar dit principe waarmaken terwijl er een wooncrisis aan de gang is, is nog een ander paar mouwen. En dat frustreert ons. Want kwalitatieve, duurzame woningen vinden is nu net de grootste uitdaging. Het actieplan legt de juiste accenten en prioriteiten om dakloosheid structureel terug te dringen. We wachten evenwel op een meer concrete invulling van het plan met concrete budgetten die nieuw beleid mogelijk maken.

Terug deel van de samenleving

We kunnen uiteraard niet wachten tot de wooncrisis voorbij is om onze manier van werken aan te passen. De CAW’s pionieren bij de uitbouw van een woongerichte aanpak. In CAW Antwerpen worden nu al 130 opvangplaatsen met gemeenschappelijke faciliteiten in onze opvangcentra afgebouwd. Ze worden vervangen door behoorlijke appartementen en studio’s die onze cliënten tijdelijk kunnen gebruiken. Op die manier kunnen we in deze tussenfase inzetten op het aanbieden van tijdelijke, kwalitatieve woningen en zetten we in op het begeleiden naar duurzame huisvesting. 

Jurgen maakte deze evolutie mee. Toen hij in 2015 zijn woonst binnen de drie maanden moest verlaten en geen nieuwe woning vond in die tijd, kwam hij terecht in de Passant. In dit opvangcentrum van CAW Antwerpen leefden 38 bewoners samen in groep. Die opvang bestaat intussen niet meer. Ze werd afgebouwd zodat we konden inzetten op tijdelijke, woongerichte oplossingen. Jurgen verblijft nu in een studio, in afwachting van een geschikte woning. 

Hij zoekt  al jaren naar een betaalbare woning waar hij ook zijn drie kinderen kan ontvangen. Hij staat ook al een tijd op de wachtlijst voor een sociale huurwoning. Zonder geschikte woonst, kunnen zijn kinderen niet bij hem logeren. Ontdek het volledige verhaal van Jurgen hier.

De studio waar Jurgen nu woont maakt deel uit van een gebouw dat CAW Antwerpen huurt. Vijf cliënten kregen hier een tijdelijk onderkomen. Het CAW staat garant voor het betalen van de huur. In de evolutie naar een woongerichte aanpak werd een opsplitsing gemaakt in twee rollen: die van begeleider en die van sociale huisbaas. De begeleider gaat aan de slag met het traject van de cliënt. Terwijl de sociale huisbaas inzet op de woonvaardigheden en het bewaken van de huisregels, onderhoud van de woning, …. De begeleider en sociale huisbaas werken nauw samen.

“Cliënten hebben meer het gevoel (terug) deel uit te maken van de samenleving”

Onze woongericht aanpak werpt zijn vruchten af. Cliënten ervaren meer autonomie en vrijheid in het organiseren van hun dagelijks leven. De begeleiding wordt ook niet meer beïnvloed door groepsdynamieken. Woonvaardigheden, noden, woonwensen, en mogelijke obstakels komen sneller in beeld. Het stigma van dakloosheid verdwijnt op de achtergrond door niet meer in een groep van dak- en thuislozen opgevangen te worden. Ze hebben meer het gevoel (terug) deel uit te maken van de samenleving.

Verhuurders met een sociaal engagement gezocht

Om die tussentijdse oplossingen te kunnen bieden, moet CAW Antwerpen uiteraard ook zelf voldoende panden kunnen huren. We slaan daarom de handen in elkaar met verhuurders en bieden hen heel wat voordelen om te verhuren aan CAW Antwerpen. We ontwikkelden een duidelijk afsprakenkader voor samenwerking. Een marktconforme prijs, één aanspreekpunt en een ontzorgende aanpak staan centraal.

We zijn volop op zoek naar geschikte panden. Ben je eigenaar, verhuurder of makelaar? Ontdek de voordelen van een samenwerking met CAW Antwerpen op www.caw.be/100panden.

Zo kunnen we allemaal samen ons steentje bijdragen aan het vermijden en bestrijden van dak- en thuisloosheid. Zelfs tijdens een wooncrisis.

 

Beeld: ©️ Atilla Erdem
Tekst: Lies Debouver