Weg met het taboe
“Een kind uit mijn klas is bang om naar huis te gaan. Ik wil er wel graag mee praten, maar hoe pak ik dat best aan? Vraag ik er iemand bij? Kan die leerling zelf bij 1712 terecht? “
“Ik maak me zorgen over mijn kinderen wanneer ze bij mijn ex-man en zijn nieuwe partner zijn. De wijze waarop die partner communiceert, maakt dat ik niet gerust ben in hoe zij met mijn kinderen omgaat. Wat kan ik doen met die ongerustheid?”
“Ik ben 23. Ik ben tijdens mijn kinderjaren mishandeld en misbruikt door mijn vader. Jij bent de eerste tegen wie ik dit eindelijk durf zeggen. Hoe kan ik verder?”
“Ik ben bang als mijn man dronken thuiskomt na zijn werk. Help mij.”
Al sinds 2012 beantwoordt 1712 vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling. En sinds die tijd stijgt het aantal oproepen elk jaar. In 2018 kreeg de hulplijn meer dan 5000 oproepen. Dat laatste onderstreept alleen maar de nood aan zo’n hulplijn.
Taboe
De meeste oproepen gaan over kindermishandeling en partnergeweld. Ook geweld tegen volwassenen en echtscheiding zijn belangrijke gespreksthema’s. Op zich is dat niet verwonderlijk als je weet dat net de Vertrouwenscentra Kindermishandeling (VK) en de CAW’s hun kennis en krachten bundelen om deze dienstverlening te realiseren, en zij jarenlange expertise opbouwden rond deze thema’s. Mensen vinden nu via 1712 sneller hun weg naar de gepaste hulp.
En toch moeten we mensen blijven aansporen om over (partner-)geweld, misbruik en kindermishandeling te spreken. Het blijft nog altijd een groot taboe. De reden daarvoor is niet ver te zoeken. Deze geweldtaferelen spelen zich doorgaans af achter voordeuren en dus tussen mensen die nauw verwant zijn aan mekaar. Het zijn die situaties van geweld die niet zo makkelijk het daglicht zien en waarbij de relatie tussen pleger en slachtoffer complex is. Kinderen zijn loyaal aan hun ouders, partners maken samen een relatie en voelen zich soms schuldig als de ander agressief wordt.
De boodschap die 1712 mee wil versterken is dat het nooit kwaad kan contact op te nemen als je denkt dat wat er gebeurt niet ok is. Dat bellen, mailen en chatten met 1712 gratis en anoniem is, kan de drempel alleen maar verlagen.
Hulp
Wie contact opneemt met 1712 kan rekenen op een luisterend oor, én op hulp. Het is natuurlijk allereerst van belang om iemands verhaal onbevooroordeeld te beluisteren. Alleen zo erken je mensen in de moed die ze tonen om over hun ervaringen, onzekerheden, bezorgdheden en vragen te spreken. En die erkenning is essentieel omdat de hulpverlener op die manier ruimte creëert om vooruit te kijken en bespreekbaar te maken wat mogelijke volgende stappen zijn.
Als een leerkracht zich zorgen maakt over een kind in de klas maar niet weet hoe daarmee om te gaan, zullen de hulpverleners van 1712 actief mee verkennen wat kan ondernomen worden. Welk zijn de signalen die maken dat de leerkracht zich zorgen maakt? Zijn er broertjes en zusjes en is er daarover ook bezorgdheid? Welke rol kan het CLB spelen? Is er iemand aan de schoolpoort die het kind wel lijkt te vertrouwen en die aangesproken zou kunnen worden? Voorstel kan zijn dat het CLB met het kind praat en verder met het VK overlegt.
De hulpverleners van 1712 zullen altijd eerst nagaan of het mogelijk is dat de persoon die contact opneemt, zelf iets kan ondernemen. Ze zullen niet zomaar overnemen.
Maar als ze merken dat er toch meer nodig is, proberen ze mensen zo gericht mogelijk door te verwijzen naar verdere hulp of ondersteuning bij bijvoorbeeld het VK, het CAW, de politie, het CLB, parket, advocaat. Vaak blijkt dat na een eerste gesprek nog niet mogelijk en doen de 1712-medewerkers het voorstel om zelf terug te bellen. Zo krijgen mensen tijd en ruimte om mogelijke stappen tegenover elkaar af te wegen, in de wetenschap dat iemand van 1712 hen daarin nog verder zal steunen.
Alleen in situaties waarin 1712-hulpverleners merken dat bellers zelf niets zullen ondernemen en ze zich toch ernstige zorgen maken over de betrokkenen in de situatie, nemen zij zelf het heft in handen en doen een beroep op politie, parket, VK of CAW. Dat gebeurde in 2018 in bijna 800 situaties.
De toekomst
1712 combineert expertise met toegankelijkheid. Hulpverleners zijn elke werkdag gratis en anoniem bereikbaar voor advies, hulp en gerichte doorverwijzing. Het groeiende aantal oproepen bewijst én de nood én de vindbaarheid van 1712. Maar dat laatste kan beter. Zeker naar jongeren en jongvolwassenen toe.
Zo kan je sinds januari van dit jaar ook chatten met 1712-hulpverleners, een communicatiekanaal op maat van tieners en jongvolwassenen in de hoop ook hen beter te bereiken. En ook de sport- en cultuurwereld zal 1712 naar voren schuiven als de hulplijn die je best belt met vragen over geweld en misbruik.
Want het is duidelijk dat wie geconfronteerd wordt met geweld en er met niemand uit zijn omgeving kan over spreken, altijd bij 1712 terecht kan.
