"Armoede is peperduur"

Sociaal werkers hebben doorgaans niet de neiging om maatschappelijke problemen vanuit een economisch standpunt te benaderen. Wij zien vooral de mensen achter het kostenplaatje van een beleid. Mensen die we menselijk willen benaderen. Niet als een prijskaartje. Maar soms moét je de dingen economisch benaderen. Zeker als je weet dat preventief investeren leidt tot een veel grotere winst op lange termijn.
Armoede is peperduur. Dak- en thuisloosheid kost ons nu al een berg geld. Het tekort aan degelijke, betaalbare woningen dreigt die berg nog groter te maken.

“Wij geloven in een boot waar iedereen in past”

Als sociaal werkers kunnen we het uiteraard niet laten om de impact van armoede op al die mensenlevens aan te kaarten. Om te signaleren dat we als samenleving te veel mensen uit de boot laten vallen. Om te bepleiten dat we samen meer mensen terug in die boot moeten krijgen. Omdat wij geloven in een boot waar iedereen in past.

Maar dat wij daar zo over denken, dat wist je waarschijnlijk al. So let’s talk money!

Stel. Je relatie is stukgelopen en je moet een nieuw onderkomen vinden. Op de huurmarkt vind je bitter weinig voor een schappelijke prijs. Nu je er alleen voor staat, lukt het niet om je huur op tijd te betalen. Je huisbaas dreigt met een uithuiszetting als je niet stipt betaalt. Je ziet het bos door de bomen niet meer, want er stapelen ook andere facturen op. Voor je het weet behoor je tot die bijna 15% Belgen die onder de armoededrempel leven.

Van hieruit kan het verschillende kanten op. De situatie kan escaleren, met schulden en een uithuiszetting als gevolg. Je belandt op straat. Daar kom je in contact met hulpverleners die je kennis laten maken met de opvang- en inloopcentra van het CAW. Opvang is niet gratis. Het kost jou ongeveer €24 euro per dag voor je verblijf, verbruik en eten, want het kost het CAW ook behoorlijk wat om een opvangcentrum uit te baten. Er is een degelijk gebouw nodig. Er is personeel nodig om het gebouw te beheren, om te poetsen, … Vlaanderen subsidieert enkel de begeleiding, niet de kost voor de huisvesting. Als je een jaar in een opvang verblijft kost je dat dus ruim €8400. Het OCMW – en dus onrechtstreeks de burger – betaalt de kosten als jij dat niet kan.

We zien in de praktijk dat dakloosheid vaak een eindhalte van armoede is – na een escalatie van verschillende problemen – waar maar moeilijk van terug te keren is. De kans is groot dat er daarom veel langer en intensiever hulp nodig is, dan wanneer die vroeger ingeschakeld wordt. Het kostenplaatje voor je tijdelijke opvang, dat onrechtstreeks door de burger betaald wordt, kan dus hoog oplopen.

Gelukkig kon je nog ergens terecht! Tijdelijke opvangmogelijkheden zullen dan ook nodig blijven. Maar wat als je uithuiszetting kon voorkomen worden? Als er op tijd begeleid was om op een duurzame manier te leven in je nieuwe situatie. Wat als dat de nieuwe norm was? Meer preventieve hulp zodat we minder curatief, minder ingrijpend moeten werken.

Het had je een hoop miserie kunnen besparen. Het had de samenleving ook een berg geld bespaard. Ja, die preventieve woonbegeleider kost de samenleving ook geld. Een traject preventieve woonbegeleiding duurt gemiddeld zes maanden en kost ongeveer €3600. Maar we weten ook dat hulp in een vroeger stadium vaak minder lang duurt. Iemand die dakloos is heeft doorgaans meer ingrijpende, langere hulp nodig. Ook na het verlaten van de opvang. In CAW Antwerpen verblijft iemand gemiddeld een jaar in een mannenopvang. Nadien is vaak nog een intensief nazorgtraject nodig.  Een begeleiding kost er ongeveer €13000. Met andere woorden: curatief werken is ongeveer 3,5 keer duurder dan preventief werken. 3,5 keer! In de taal van een sociaal werker betekent dat: 3,5 keer meer mensen die we zouden kunnen helpen.

“Curatief werken is ongeveer 3,5 keer duurder dan preventief werken”

En dan hebben we het nog niet gehad over kosten van andere instanties die voorkomen kunnen worden: gerechtsdeurwaarders & justitie, OCMW, andere sociale diensten, … Als we alle maatschappelijke kosten zouden optellen, kom je nog een pak duurder uit.

Elke euro die je investeert in het voorkomen van uithuiszettingen betaalt zich terug. Elke minuut die je investeert in het begeleiden naar een duurzame woonsituatie, betaalt zich terug. Elke moeite die je doet om mensen in de boot te houden, betaalt zich terug.

Het betaalt zich terug door preventie van dak- en thuisloosheid. Die winst is groot. Op economisch vlak. En op menselijk en maatschappelijk vlak. Want wij geloven in een boot waar iedereen in past.